یاتاقان چیست و چرا اهمیت دارد؟
احتمالاً بارها واژه «یاتاقان» را شنیده‌اید، اما یاتاقان ماشین چیست و چرا تا این حد اهمیت دارد؟ یاتاقان یکی از اجزای حیاتی در موتور خودرو است که بین شاتون و میل لنگ قرار دارد و وظیفه اصلی آن کاهش اصطکاک و جلوگیری از سایش بین قطعات فلزی موتور است.
یاتاقان کجاست و چگونه کار می‌کند؟
یاتاقان درست در قسمتی از موتور که حرکت رفت و برگشتی انجام میشود، قرار دارد. این قطعه با کمک روغن موتور حرکت نرم و روان قطعات داخلی را تضمین می‌کند. یاتاقان ها به شکلی طراحی شده‌اند که از آسیب رسیدن به پیستون و شاتون جلوگیری کنند و مانع از لرزش بیش از حد موتور شوند. اگر یاتاقان ها دچار مشکل شوند، حرکت موتور مختل شده و سر و صدای اضافی ایجاد میشود.
جنس یاتاقان از چیست؟
یاتاقان ها از آلیاژهایی مانند آلومینیوم، سرب، مس و فولاد ساخته می‌شوند. این ترکیبات باعث می‌شوند که یاتاقان ها در برابر دمای بالا و ضربات ناشی از عملکرد موتور مقاومت داشته باشند. انتخاب جنس مناسب برای یاتاقان به نوع خودرو و شرایط کاری موتور بستگی دارد.
یاتاقان زدن یعنی چی و چرا رخ می‌دهد؟
یاتاقان زدن به معنای تغییر شکل یا از جای درآمدن یاتاقان از موقعیت اصلی خود است. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که فشار یا دمای بیش از حد به موتور وارد شود و یا روغن موتور به درستی به اجزای داخلی نرسد. وقتی که فاصله بین یاتاقان و میل لنگ از حد استاندارد خارج شود، یاتاقان زدن اتفاق می‌افتد و در برخی موارد، باعث خاموش شدن کامل موتور میشود.
شایان ذکر است که در برخی موارد، یاتاقان های فرسوده ممکن است آسیب ببینند و دیگر به درستی در محل تعیین شده خود قرار نگیرند و در نتیجه صدای تق تق از موتور خارج شود. در این مواقع میگند خودرو یاتاقان زده.
دلایل یاتاقان زدن
عدم آب‌بندی صحیح: در 2000 کیلومتر ابتدایی، فشار بیش از حد به خودرو می‌تواند منجر به یاتاقان زدن شود.
روغن موتور نامناسب یا کهنه: استفاده از روغن بی‌کیفیت یا عدم تعویض به موقع روغن می‌تواند به یاتاقان آسیب برساند.
خرابی پمپ روغن: اگر پمپ روغن خراب شود، یاتاقان‌ها به درستی روغن کاری نمی‌شوند و یاتاقان زدن رخ می‌دهد.
رانندگی با دور موتور بالا: فشار زیاد به موتور و رانندگی با دور موتور بالا یکی از دلایل اصلی یاتاقان زدن ماشین است.
دمای بالای موتور: گرمای بیش از حد ناشی از کمبود مایع خنک‌کننده می‌تواند باعث خرابی یاتاقان شود.
عدم آب بندی کردن خودرو
یکی از دلایلی که باعث یاتاقان زدن خودرو می شود، ضد آب نبودن موتور است. توجه به این نکته ضروری است که هنگام تحویل گرفتن وسیله نقلیه خود از نمایندگی، ابتدا باید آن را ضد آب کنید. یعنی توصیه می شود در طی 2000 کیلومتر اولیه به خودرو فشار زیادی وارد نکنید و دور موتور را خیلی زیاد نکنید. زیرا شتاب بیش از حد و فشار بیش از حد به خودرو در صفر کیلومتر می تواند منجر به خرابی بلبرینگ و در نهایت یاتاقان زدن خودرو شود.
فرسوده شدن یاتاقان
همانطور که در قسمت های قبل گفته شد یکی از دلایل یاتاقان زدن خودرو می تواند به دلیل فرسوده و قدیمی بودن قطعات خودرو باشد. اگر اجزای داخل موتور خودرو فرسوده شوند، می تواند به مشکلات مختلفی در موتور خودرو منجر شود که یکی از آنها یاتاقان زدن خودرو است.
روغن موتور نامناسب
استفاده از روغن موتور نامناسب و تاخیر در تعویض روغن می تواند منجر به ایجاد رسوبات مختلف در داخل موتور خودرو شود. در نتیجه این ناخالصی ها و رسوبات به اجزای موتور نفوذ کرده و باعث آسیب به یاتاقان می شود. توجه به این نکته ضروری است که هنگام استفاده از روغن موتور با کیفیت پایین، اجزای موتور به درستی کار نمی کنند و منجر به فرسودگی یاتاقان می شود.
خرابی پمپ روغن
علاوه بر استفاده از روغن موتور با کیفیت، باید به پمپ روغن خودرو خود نیز توجه کنید. اگر پمپ روغن خراب یا معیوب باشد، اجزای موتور به درستی روغن کاری نمی شوند و در نتیجه حرکت نامناسب آنها و در نهایت یاتاقان زدن ماشین شما می شود.
دور موتور بالا
یکی از دلایل اصلی خرابی یاتاقان در خودرو رانندگی با دور موتور بسیار بالا است. زمانی که دور موتور خودرو زیاد باشد، تمامی قطعات به سرعت کار می کنند که می تواند آسیب های مختلفی به این قطعات وارد کند. در نتیجه، یاتاقان ممکن است آسیب ببیند و از کار بیفتد.
دمای بالای موتور
یکی از دلایل خرابی یاتاقان خودرو، دمای بالای موتور است. همانطور که گفته شد یاتاقان ها از آلیاژهایی ساخته می شوند که در برابر دما مقاوم هستند. با این حال، اگر مایع خنک کننده موتور کم باشد، دمای داخل موتور می تواند به میزان قابل توجهی افزایش یابد و یاتاقان خراب میشود و در نتیجه موتور خودرو صدای تق تق می دهد. برای جلوگیری از این موضوع، بررسی مرتب سطح آب رادیاتور و مخزن مهم است.
نشانه‌های یاتاقان زدن ماشین چیست؟
صدای تق تق از موتور: یکی از نشانه‌های رایج یاتاقان زدن، شنیدن صدای تق تق مداوم از موتور است.
روشن نشدن ماشین: اگر یاتاقان زدن شدید باشد، موتور روشن نمی‌شود.
روشن شدن چراغ چک موتور: در برخی موارد، چراغ چک موتور روشن میشود که نشان از وجود مشکل در یاتاقان دارد.
در بخش قبل، عواملی را که باعث یاتاقان خودرو می شود را، مورد بحث قرار دادیم. با این حال، آشنایی با علائم و نشانه های تسمه جیغ بسیار مهم است تا بتوانید به سرعت این موضوع را شناسایی کرده و از آسیب جدی به موتور خودروی خود جلوگیری کنید.
روشن شدن چراغ چک
در برخی موارد، یاتاقان معیوب ممکن است باعث روشن شدن یا چشمک زدن چراغ چک موتور شود. بنابراین، مراجعه به تعمیرگاه در این مواقع ضروری است تا تکنسین بتواند با استفاده از ابزار تشخیصی، دلیل پشت چراغ چک موتور را بررسی کند.
صدای تق تق
اشاره کردیم که خرابی یاتاقان باعث عملکرد نامناسب این قطعه می شود و به همین دلیل صدای تق تق از موتور شنیده می شود. بنابراین با شنیدن این صدا به احتمال زیاد یاتاقان خودروی شما آسیب دیده است و باید سریعا به نزدیکترین مکانیک مراجعه کنید.
روشن نشدن ماشین
اگر خودروی شما یاتاقان زده باشد، اجزای داخلی نمی توانند حرکت کنند و موتور به هیچ وجه روشن نمی شود. بنابراین، اگر خودرو پس از استارت روشن نشد، یکی از دلایل احتمالی این است که ماشین شما یاتاقان زده است.
چگونه از یاتاقان زدن جلوگیری کنیم؟
تعویض به موقع روغن موتور و استفاده از روغن مناسب یکی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از یاتاقان زدن است.
بررسی منظم پمپ روغن و سطح مایع خنک‌کننده موتور می‌تواند در جلوگیری از افزایش دمای موتور موثر باشد.
رانندگی اصولی و پرهیز از دور موتور بالا نیز به سلامت یاتاقان کمک می‌کند.
جمع‌بندی
یاتاقان یکی از اجزای اساسی موتور خودرو است که عملکرد صحیح آن تاثیر مستقیمی بر سلامت موتور دارد. آشنایی با مفهوم یاتاقان چیست و نشانه‌های یاتاقان زدن به رانندگان کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی در موتور خودرو جلوگیری کنند. اگر احساس می‌کنید که خودرویتان دچار مشکل یاتاقان شده است، بهتر است در اسرع وقت به مکانیک مراجعه کنید تا از آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.
